‘Would you kindly?’
Hoewel toevallig dat net jouw vliegtuig neerstort in de buurt van de enige ingang van een onderwaterstad – en eerlijk is eerlijk, mits deze toevalligheid niet zou gebeuren dan zou Bioshock maar een saaie bedoening zijn, twintig uur lang ronddobberen in de oceaan – is dit precies wat er gebeurt. Je gaat naar binnen en, geheel tot ieders verwachting, is deze stad niet meer helemaal wat het ooit was. De constante opeenstapeling aan onheil zal menig ervaren gamer weinig verbazen. De vraag is echter; verbaasd Bioshock op andere vlakken wel?
Ja. Het begint allemaal bij het verhaal; hoewel het gebruikelijk is dat de gamer net op een cruciaal moment zijn entree maakt in een verdoemde omgeving, is een goede begeleiding in zowel gameplay als plot nog altijd ongebruikelijk. Veel games doen het wel tot op een bepaalde hoogte maar het zijn de games die het goed doen die er tussenuit springen. Zo ook Bioshock.
Het verhaal begint met een bescheiden introductie wie je bent – dat je naam Jack is, is voldoende om te weten – en de omgeving waarin je zojuist bent gearriveerd. Je maakt kennis met de inwoners van de omgeving – vrijwel allemaal moorddadig gek (om het interessant te houden) – en de speciale gameplay elementen. Dit alles is netjes verweven in het verhaal en wordt per radio uitgelegd door je nieuwe vriend en begeleider Atlas. Het is ook dit medium – de radio – welke gedurende de rest van het spel een belangrijke rol speelt. Zo zul je gedurende je verkenning van Rapture – zo wordt de stad onderwater genoemd – opnames vinden die zijn achtergelaten door de inwoners en zullen de paar die nog leven zijn zo nu en dan contact met je opnemen. Atlas, en zijn jacht op de maker van de stad, Andrew Ryan, is en blijft echter de rode draad door het spel.
Vooralsnog kan het voorkomen dat het plot achter Bioshock overkomt als een relatief standaardverhaal dat, hoewel niet oninteressant, ook niet bepaald klinkt als dat van een klassieker. Toch zal het verhaal, hoe verder je in het spel komt, steeds dieper worden uitgewerkt. Dit wordt ondersteund door sterke karakters waarover je gedurende het spel steeds meer te weten zult komen. Hiernaast zul je ook ontdekken dat hun gedrag buitengewoon consistent en natuurlijk is, iets wat fantastisch door de makers van het spel is uitgewerkt. Hier bovenop komen meerdere fantastische plotwendingen welke mij oprecht deden verbazen; een knappe prestatie, want ik ben zuurpruim nummer 1 wanneer het aankomt op een goed verhaal in een spel. Voor de gamer die houdt van een goed verhaal terwijl hij de omgeving aan stukken schiet is Bioshock een ware verwenning.
De gameplay van Bioshock is een interessante combinatie van een standaard shooter – je kunt het spel met alleen maar conventionele wapens spelen, mocht je dit wensen – en een tactische shooter. Zo kun je kiezen uit meerdere typen ammunitie per wapen maar zul je ook gebruik kunnen maken van tonics en plasmids voor interessante bonussen en vaardigheden. Zo bieden tonics doorgaans bescherming of uitbreiding van bestaande krachten (denk aan stiller kunnen sluipen of meer resistentie tegen vuur) en zijn plasmids speciale krachten (denk hierbij aan telekenesis ala de Gravity Gun uit Half-Life of de mogelijkheid om mensen te elektrocuteren met je handen). Het leuke van Bioshock is dat deze extra laag aan gameplay ervoor zorgt dat je een situatie doorgaans kunt oppakken afhankelijk van de stemming waarin je bent. Heb je grof geweld nodig dan rust je jouw favoriete wapen uit met de meest geschikte soort ammunitie en knal je erop los, heb je tactiek nodig dan elektrocuteer je het water waarin de vijanden staan of schiet je wespen uit je handen zodat je de vijanden makkelijker kunt lokaliseren wanneer ze van je vluchten. Ben je meer zoals Fikkie de huiskat dan kun je ook altijd nog je vijanden een beetje martelen door ze in de fik steken en ze bekogelen met het plaatselijke meubilair. Naar jouw afgevuurde projectielen opvangen en deze retour afzender sturen is ook iets wat je niet snel zal vervelen.
De basis van Bioshock is dus zeer geslaagd te noemen. Immers: het is leuk om vechten. Geheel perfect is de gameplay in Bioshock niet. Bioshock is, net als alle andere shooters, niet ongevoelig voor het fenomeen dat, hoe goed de basis ook is, bij genoeg herhaling het spel toch echt wel een keer gaat vervelen. Goede games zorgen ervoor dat er iets gebeurt om je af te leiden mocht de formule iets te herkenbaar worden. In Bioshock wordt dit afgevangen door het sterke verhaal, maar ook door minigames (er altijd wel iets gehackt worden). Eén ding wat toch wel wat minder is, is de Artificial Intelligence.
Je kunt zeggen van Bioshock wat je wilt, maar slim zijn de vijanden zeker niet. Trek nu niet de conclusie dat ze makkelijk zijn, maar slim zijn ze niet. Zo een beetje alle vijanden hebben één tot drie standaard patronen waarin ze zullen vervallen. Al snel zul je deze patronen oppikken en je hierop aanpassen. Of dit een nadeel is, hangt af wat voor een type gamer je bent. Ik persoonlijk verwelkomde de voorspelbaarheid omdat dit mij in staat stelde meer te experimenteren met de verschillende ammunitiesoorten en plasmids. Als je al weet wat iemand gaat doen is het makkelijker om hierop te anticiperen en je verschillende speciale krachten erop los te laten.
Nog één grote pluim voor Bioshock is de manier waarop verkenning wordt beloond; als je een verkennende speler bent dan zul je niet alleen beloond worden met meer goodies, maar ook zul je zo steeds meer subplots ontdekken en toevoegingen tot het hoofdplot. Zo is het zelfs mogelijk, wanneer je je puur aan het hoofdverhaal en missies houdt, een paar subplots helemaal te missen. Persoonlijk vindt ik dit een fantastische beloning voor de verkennende speler en wordt het leuk om iedere deur te openen.
Toen Bioshock uitkwam was het een veeleisend spel maar wel één met spectaculaire graphics. In 2011 vind ik het grafisch nog steeds een pareltje. Ja, het ziet er niet zo mooi uit als de nieuwste titels, maar voor een 4 jaar oud spel doet Bioshock het prima. Wat Bioshock grafisch nog interessanter maakt is de bijzondere stijl welke je maar in weinig titels terug vindt: Rapture is een geloofwaardige onderwaterstad gebouwd in een zeer bijzondere Art Deco stijl (er zitten ook Steampunk inspiraties in, zo heb ik me laten vertellen). Omdat zo weinig spellen, jong en oud, in een soortgelijke stijl zijn gebouwd is Bioshock al snel een positieve vreemde eend in de bijt. Hoewel al vier jaar oud ziet het er nog altijd prima uit; het is een groot compliment voor de makers om met een vier jaar oud spel, gemeten naar de huidige standaarden, gewoon nog een mooie voldoende te scoren.
De soundtrack voor Bioshock is wat moeilijk te plaatsen: het is niet de gebruikelijke orchestrale soundtrack en ook is deze niet erg bombastisch of doordrenkt met harde drums en luide gitaren. De soundtrack past gewoon erg bij de omgeving en kan het beste beschreven worden als Art Deco in combinatie met veel violen. Quirky is een andere term die zeker (op een positieve manier) niet zou misstaan. Simpel gezegd past de soundtrack doorgaans erg bij wat er gebeurt en dit maakt het een welkome toevoeging.
Niet alles is perfect, helaas. Ja, de geluidseffecten zijn van goede kwaliteit en ook de voice acting is zeer professioneel en overtuigend uitgevoerd. Wat erg jammer is, is dan toch wel dat het zo moeilijk is om al het verhaal – wat vrijwel allemaal via voice acting (zei het door karakters voor je of via de radio) wordt verteld – zo moeilijk is om te verstaan! De voice acting is erg zacht opgenomen ten opzichte van de omgevingsgeluiden waardoor het tijdens cruciale momenten moeilijk is om het verhaal te volgen. De ondertitels aanzetten helpt hierbij weinig, want door een bug lopen de ondertitels in sneltreinvaart voorbij terwijl de karakters veel langzamer praten. Belangrijke verhaalpunten missen terwijl ze worden verteld is, logischerwijs, erg frustrerend, vooral bij een titel van zulke hoge kwaliteit. Eén positief puntje is dan wel dan je alle voice acting in je eigen tempo kunt naluisteren en lezen in je logbestandenmenu. Erg prettig, maar dit zou eigenlijk overbodig moeten zijn. Juist omdat het zo moeilijk is om het plot te volgen heeft dit gevolgen voor het cijfer dat het geluid krijgt. Erg jammer, want ik kan me niet voorstellen dat het nou zo heel moeilijk is om het allemaal wat luider op te nemen, af te spelen en correct te ondertitelen.
Een zeer goed uitgewerkt verhaal met solide, veelzijdige en zeer vermakelijke gameplay, unieke en mooie graphics en een bijpassende soundtrack maken voor een spel dat een echte aanrader is, desondanks de erg zachte voice acting. Ja, het is irritant maar maakt het spel verder niet minder vermakelijk om te spelen of minder mooi om naar te kijken. Bioshock is een klassieker en ik kijk uit naar het spelen van deel 2. Misschien iets om de tijd mee te vullen voordat Skyrim uitkomt? Wanneer je uitkijkt naar het vervolg weet je dat je iets goeds op handen hebt. Go get it!